ENGELLİLERİN TÜKETİCİ HAKLARI İSTANBUL ÇALIŞTAYI YAPILDI.
Çalıştaya mesleki kuruluş, baro, engelli ve tüketici hakları alanında çalışan sivil toplum örgütü, platform, yerel yönetim temsilcileri ve engellilerin tüketici hakları projesi ekibi olmak üzere 51 kişi katıldı.
Tam gün süren çalıştay iki bölüm şeklinde gerçekleşti.
Çalıştayın öğleden önceki bölümünde katılımcıların kendilerini tanıtmalarından sonra Tüketiciyi Koruma Derneği Başkanı Aziz KOÇAL ve Engelli Hakları Federasyonu Başkanı Cemalettin GÜRSOY açılış konuşmalarını yaptı.
Engellilerin Tüketici Hakları Proje Koordinatörü Coşkun GÖK projenin sunumunu yaparak proje kapsamında yapılan çalışmalar hakkında bilgiler aktardı.
Açılış konuşmalarından sonra çalıştay katılımcıların serbest katkılar yaptıkları formatta devam etti.
Serbest katılım bölümünde katılımcıların değindikleri konular özet olarak şunlar olmuştur;
♦ Engellilerin herkes gibi bedelini ödeyerek mal ve hizmet tüketmesine karşın mal ve hizmetlerin tanıtıldığı reklamlarda engellilerin temsiliyeti sağlanmamaktadır. Çok sınırlı örneklerin dışında engelli bireyler reklamlarda oynatılmamaktadır.
♦ Ortez – protez bedellerinin çok yüksek olması ve devlet katkısının düşük olmasından dolayı engelliler bu temel ihtiyaçlarını karşılayamamaktadırlar.
♦ Hasta bezleri için yatalak durumda olan engelliler aylık 1500-1600Tl harcamak zorunda kalmalarına karşın devlet desteğinin 500-600TL’de kalmasının engellileri ekonomik ve sağlık açısından olumsuz etkilemektedir.
♦ Engelliler sinema ve dizilerde “olağan” kişiler olarak yer alamamaktadırlar. Ya mucizevi karakterler ya da muhtaç/zavallı karakterler olarak gösterilmektedir.
♦ Bina girişleri, sokaklar, yapılı çevre özellikle ortopedik ve görme engelliler için bir sürü engel barındırmaktadır.
♦ Erişilebilir taksi uygulamasının olmaması engellilerin özel araçları dışında seyahat etmelerini engellemektedir. İstanbul’da sadece 2 “erişilebilir” taksinin bulunması engellilerin eve hapsedilmesi anlamına gelmektedir. Bu uygulamanın yaygınlaştırılması için girişimlerde bulunulması gerekmektedir.
♦ Erişilebilir taksi uygulaması konusunda UKOM ile görüşme yapılması uygun olacaktır.
♦ İşitme engellilerin kullandığı kulaklık ve işitme cihazlarının tamir süreleri diğer cihazlar statüsünde değerlendirilmekte ve uzun sürmektedir. Kulaklıkların tamir sürecinde yedek işitme cihazı verilmemektedir. Bu süreçte işitme engelliler toplumsal faaliyetlerin dışında kalmaktadır.
♦ Sağırların bilgiye erişim haklarını güvence altına alacak uygulamalar geliştirilmelidir. Alt yazı, işaret dili çeviri gibi uygulamalar artırılmalıdır.
♦ Yatalak hastaların beslenmesini sağlayan yardımcı cihazlar devlet tarafından karşılanmalıdır.
♦ Görme engelliler için alış veriş mekanlarında sesli yönlendirmeli uygulamalar hayata geçirilmelidir.
♦ Görmeye engellilerin satın alacakları ürünün içerik-fiyat ve kullanımına dair bilgilere erişebilmesi sağlanmalıdır. Bunun için sesli betimleme veya Braille/kabartma yazı kullanılmalıdır.
♦ Engellilerin tüketici hakları konusunda sivil toplum örgütleri-kamu kurumları-yerel yönetimler-mesleki kuruluşlar ve şirketler arasında daha yaygın işbirliği sağlayacak çalışmalar yapılmalıdır.
♦ Engellilerin tüketici hakları ihlalleri konusunda sivil toplum örgütleri işbirlikleri oluşturmalı, çalışma komisyonları kurmalı, izleme çalışmaları yapmalı ve raporlar hazırlamalıdır.
♦ Engellilerin tüketici hakları ihlalleri konusunda ulusal ve uluslararası insan hakları mekanizmaları daha yaygın kullanılmalıdır.
♦ Özel eğitim öğretmenlerinin engellilere yönelik eğitim veren okullarda istihdamları sağlanmalıdır.
♦ Dijital allanın erişilebilirliği artırılmalıdır.
♦ Engellilerin dijital okuryazarlığı artırılmalıdır.
♦ 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunda Bilişim Erişilebilirliği daha somut ve açık şekilde düzenlenmelidir.
♦ Bilişim erişilebilirliği konusunda farklı aktörler arasında senkronizasyon sağlanmalıdır.
♦ Ticaret Kanununda dijital erişilebilirlik net ve somut tanımlanmalı, konunun taraflarına yönelik yaptırımlar ve teşvikler uygulanmalıdır.
♦ Tüketici hakem heyetlerinin dijital kanalları ve fiziki mekanlarının bütün engelliler için erişilebilirliği sağlanmalıdır.
♦ Engellilerin tüketici hakları konusunda Mal ve hizmetlerin engelliler için erişilebilir olmasını sağlamak için yasal yaptırımlar ve teşvikler eşzamanlı olarak uygulanmalıdır.
♦ Engellilerde ve engelli ve tüketici hakları alanlarında çalışan sivil toplum örgütlerinde engellilerin tüketici hakları konusunda bilinçliliği artıracak çalışmalar yapılmalıdır.
♦ Başta 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun olmak üzere engellilerin tüketici haklarını ilgilendiren bütün mevzuatlarda engellilerin tüketici haklarını güvence altına alacak yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Yapılan katkılardan sonra verilen öğle yemeği arasından sonra çalıştay atölye çalışmaları şeklinde devam etti.
Atölye çalışmalarında oluşturulan 6 grup aşağıdaki başlıklarda grup çalışmaları gerçekleştirdi,
♦ Masa: Engellilerin Tüketici Hakem Heyetine başvurusu konusunda çalışma örneği hazırlama
♦ Masa: BM Engelli Hakları Komitesine Engellilerin Tüketici Hakları konusunda Bireysel Başvuru konusunda çalışma örneği hazırlama
♦ Masa: Engellilerin Tüketici Hakları konusunda proje fikri geliştirme
♦ Masa: Engellilerin Tüketici Hakları için izleme çalışması yapma
♦ Masa: Engellilerin Tüketici Hakları konusunda TBMM’deki denetim araçlarını kullanmaya yönelik çalışma yapma (dilekçe komisyonuna başvurma, kanun değişikliği önerisi verdirme, soru önergesi verdirme veya gündem dışı konuşma hazırlama vs vs)
♦ Masa: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Kanununun 61 Maddesinin değiştirilmesine yönelik kampanya planlama ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yapılmak istenen düzenlemelerin içerisine engellilerle ilgili düzenlemeler konması konusunda kampanya/çalışma örneği hazırlama.
Atölye çalışmaları bölümünde her grup kendisi için belirlenen konu başlığında çalışmasını gerçekleştirmiş ve sonrasında da grup adına 1 temsilci yapılan çalışmayı çalıştay katılımcılarıyla paylaşmıştır.
Çalıştay ilerleyen aylarda katılımcı çeşitliliğinin daha fazla olacağı bir çalışmanın daha yapılması düşüncesi/planıyla tamamlandı.
